Informacja dotycząca opracowania Eugeniusza Walczaka pt. "Kompendium historii pożarnictwa i straży pożarnych na ziemiach polskich do 1918 roku"

W 2003 roku, w ramach wydawnictwa "ABC strażaka ochotnika", ukazała się długo oczekiwana praca autorska historyka Eugeniusza Walczaka pt. "Kompendium historii pożarnictwa i straży pożarnych na ziemiach polskich do 1918 roku". Jest to pierwszy tom większego cyklu wydawniczego zawierający bogatą i skondensowaną wiedzę o rozwoju ruchu pożarniczego w ogóle, a szczególnie na ziemiach polskich. Opracowanie ma charakter problemowo-chronologiczny i przygotowane zostało w formie rozwiniętych tez i zasad encyklopedycznego opisu faktów, wydarzeń i biogramów wybitnych działaczy. Autor, długoletni członek jury finałów Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej, w prezentowanej pracy wykorzystał doświadczenie i uwagi zgłaszane przez zainteresowanych. Tom ten napisany został z myślą o uczestnikach OTWP na wszystkich szczeblach organizacyjnych, członkach Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych, a także o wszystkich amatorach zajmujących się historią polskiego ruchu pożarniczego.
W pięciu działach opracowania zawarty został materiał oparty na przełomowych naukowych pracach profesora dr hab. Józefa Ryszarda Szaflika i prof. dr hab. Tadeusza Olejnika, pracach popularno-naukowych innych autorów oraz na materiałach źródłowych (statutach, porządkach ogniowych, ustawach, rozporządzeniach władz, prasie, wydawnictwach okolicznościowych itp.).
W dziale I pt. "Ogień, pożary i ochrona przeciwpożarowa w czasach najdawniejszych" zaprezentowano dzieje ognia i jego kultu oraz historię rozwoju ochrony przeciwpożarowej od XX w. p.n.e. do V w. n.e.
W dziale II przedstawiono przyczyny i sposoby zwalczania pożarów w państwach Europy Zachodniej i w Polsce od czasów średniowiecza do początków XIX w. W czterech rozdziałach przedstawiono m.in.: charakter ówczesnego budownictwa i zagrożenia pożarowego, sposoby walki
z pożarami i charakterystykę porządków ogniowych stanowionych w miastach europejskich i polskich, organizację i programy obrony przed pożarami w Polsce w wiekach XVI-XVIII oraz rozwój zawodowych i ochotniczych straży pożarnych w państwach Europy Zachodniej w XVII i początkach XIX w.
W dziale III – "Straże pożarne w Galicji" w kolejnych rozdziałach szczegółowo i przejrzyście przedstawiono:
1. Budownictwo oraz pożary i ich przyczyny.
2. Powstanie pierwszych ochotniczych straży pożarnych i rozwój ich różnych kategorii do 1914r.
3. Techniczne wyposażenie straży pożarnych.
4. Czołowych działaczy Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych oraz patronów i symbole.
5. Działalność kulturalno-oświatową i niepodległościową ochotniczych straży na terenie Galicji.
W dziale IV pt. "Pożarnictwo i straże ogniowe na ziemiach polskich zaboru pruskiego" po raz pierwszy przedstawiono całościowe ujęcie historii polskich ochotniczych straży na terenie zaboru pruskiego. Na treść tego działu składa się następująca problematyka:
1. Podstawy prawno-organizacyjne działalności straży na ziemiach polskich zaboru pruskiego.
2. Powstawanie i rozwój zawodowych, obowiązkowych i ochotniczych straży ogniowych.
3. Stan organizacyjny straży pożarnych na ziemiach polskich zaboru pruskiego
w świetle statutów i regulaminów.
4. Działalność oświatowo-kulturalna i narodowo-niepodległościowa polskich strażaków.
W dziale V pt. "Towarzystwa Ochotniczych Straży Ogniowych /TOSO/ w Królestwie Polskim" omówiono wyczerpująco główne problemy ruchu strażackiego:
1. Zagrożenia pożarowe w miastach i wsiach Królestwa Polskiego oraz zarys dziejów ochrony przeciwpożarowej w latach 1815-1915.
2. Powstanie pierwszych TOSO na terenie Królestwa Polskiego oraz ich stan organizacyjny i podstawy prawne działania.
3. Działalność ogólna i oświatowo-kulturalna oraz narodowo-niepodległościowa.
W aneksie zamieszczono kilkadziesiąt przykładowych pytań testowych i problemowych z zakresu historii i socjologii, na które udzielali odpowiedzi uczestnicy finałów krajowych Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej.
Praca zawiera również wykaz bibliografii.

80 – 251 GDAŃSK UL. SOSNOWA 2
TEL/FAX (0-58) 341 – 63 – 45; 341 – 90 – 80; 347 – 78 – 75
Nasz adres internetowy: www.zwzosp.gda.pl
Poczta elektroniczna : gdansk@zosprp.pl

Wyżej wymienione publikacje można nabyć poprzez
Zarządy Wojewódzkie i Biura Terenowe
Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP

Od dłuższego czasu brakowało opracowania, podającego w formie popularnej podstawową wiedzę o pożarach i sposobach ich zwalczania, uwzględniającego aktualny stan prawny w tym zakresie. Ponadto wiele razy zwracano się do organizatorów Ogólnopolskiego Turnieju Wiedzy Pożarniczej "Młodzież Zapobiega Pożarom", o przygotowanie w wygod-nej do stosowania formie książkowej źródła informacji, z którego mło-dzież mogłaby korzystać podczas przygotowywania się do turnieju.
Właśnie w "Bibliotece MDP" ukazała się publikacja, w której podję-to próbę zaspokojenia tych oczekiwań. Pod zbiorczym tytułem TAKTYKA, zgromadzono i skomentowano, mając na uwadze ich prak-tyczne zastosowanie, rozproszone w wielu aktach prawnych i aktach normatywnych lub publikowane w mało dostępnych opracowaniach in-formacje na temat:
- organizacji ochrony przeciwpożarowej,
- procesu palenia,
- powstawania i rozwoju pożarów,
- sprzętu używanego w działaniach ratowniczo-gaśniczych,
- bezpieczeństwa i higieny pracy podczas akcji ratowniczo-gaśniczych,
- prowadzenia akcji ratowniczo-gaśniczych,
- długotrwałych akcji ratowniczych.
Autorzy w formie przypisów w tekście wskazali, skąd wzięli podane in-formacje, aby czytelnik poznał faktyczne źródła wiedzy, dzięki czemu "Taktyka" może być jednocześnie przewodnikiem po dziedzinie o wiele szerszej niż wskazuje na to objętość opracowania.
Poradnik można zastosować jako materiał pomocniczy przy szko-leniu podstawowym strażaków ochotników, członków młodzieżowych drużyn pożarniczych oraz podczas układania pytań turniejowych.

Zasady zapobiegania pożarom i innym miejscowym zagrożeniom będą tematem odrębnego opracowania.