Od wielu lat w środowisku ochotniczego strażactwa były wyrażane oczekiwania co do docenienia długotrwałego udziału strażaków ochotników w działaniach ratowniczych poprzez odpowiednią gratyfikację finansową np. w postaci dodatku do emerytury i renty.

         W 2016 r. pojawiły się inicjatywy ustawodawcze mające na celu doprowadzić do przyznania dodatków do emerytur dla członków OSP, którzy przez wiele lat uczestniczyli w działaniach ratowniczych. Jedna z inicjatyw była następstwem utworzenia społecznego komitetu inicjatywy ustawodawczej przez samych strażaków ochotników (projekt obywatelski).

1. Obywatelski projekt ustawy w sprawie dodatku do emerytur.

         31 marca 2017 roku przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw przekazali do Marszałka Sejmu karty z podpisami 212 572 obywateli popierających projekt zmian wprowadzających dodatek do emerytur dla strażaków Ochotniczych Straży Pożarnych.

         W imieniu strażaków ochotników z całego kraju podpisy złożył Pełnomocnik Komitetu - druh Janusz Konieczny wraz z zastępcą druhem Adamem Nowakiem, druhem Tadeuszem Sieniawskim działaczem OSP z województwa podkarpackiego oraz strażakami z Ochotniczych Straży Pożarnych w Piastowie pow. pruszkowski i Mrokowie pow. piaseczyński.

         Obywatelski projekt ustawy (popierany przez ZOSP RP) został wniesiony w VIII kadencji Sejmu (druk nr 1534). Na podstawie art. 4. ust. 3 ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli - projekt ustawy, w stosunku do którego postępowanie ustawodawcze nie zostało zakończone w trakcie kadencji Sejmu, w której został wniesiony, jest rozpatrywany przez Sejm następnej kadencji. W obecnej IX kadencji Sejmu druk sejmowy nosi nr 34. Poniżej link do treści projektu ustawy:

https://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/0/1967F0D6878D85CDC12584BA003E3E4E/%24File/34.pdf

         I czytanie w IX kadencji Sejmu miało miejsce na posiedzeniu nr 4 w dniu 23 stycznia 2020 r. Projekt skierowano do Komisji Finansów Publicznych oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Od tego czasu przedstawiciele Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej nie mają informacji by działo się cokolwiek z projektem. Obawiają się, że projekt nie jest procedowany, podobnie jak miało to miejsce w poprzedniej kadencji Sejmu.

1. Senacki projekt ustawy w sprawie dodatku do emerytur.

         W 2020 r. Senat RP podjął inicjatywę ustawodawczą w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który to projekt przewiduje przyznawanie dodatków do emerytur ze względu na przynależność danej osoby do OSP. Uchwała Senatu w tej sprawie została podjęta 17 grudnia 2020 r. i projekt został przesłany do Sejmu.

         Poniżej link do treści projektu ustawy:

http://orka.sejm.gov.pl/Druki9ka.nsf/Projekty/9-020-293-2020/$file/9-020-293-2020.pdf

III.  Propozycje zawarte w projekcie ustawy o ochotniczej straży pożarnej.

         W projekcie ustawy o Ochotniczej straży pożarnej (art. 16) stanowi:

1. Ratownikowi OSP przysługuje świadczenie ratownicze, z tytułu wysługi lat w JRG OSP w wysokości 1/14 stawki minimalnego wynagrodzenia za pracę.
2. Uprawnienie do świadczenia, o którym mowa w ust 1, przysługuje ratownikowi OSP, który był co najmniej przez 25 lat czynnym członkiem JRG OSP.
3. Świadczenie, o którym mowa w ust. 1 wypłacane jest po osiągnięciu przez mężczyznę 65 roku życia oraz kobietę 60 roku życia.
4. Przez czynne członkostwo w OSP należy rozumieć członkostwo, podczas którego ubezpieczony ratownik OSP brał bezpośredni udział w działaniach ratowniczych oraz akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez Państwową Straż Pożarną.
5. Komendant powiatowy (miejski) Państwowej Straży Pożarnej właściwy dla siedziby OSP wydaje zaświadczenie o spełnieniu przez ratownika OSP wymogów, o których mowa w ust. 2 i 4, na podstawie potwierdzenia właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta o spełnieniu wymagań.
6. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, zasady wypłacania świadczenia ratowniczego z zasobów Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA oraz wzór zaświadczenia, o którym mowa w ust. 5.

         Z kolei w przepisach przejściowych i końcowych projektu ustawy art. 35 stanowi:

1. Członkom ochotniczych straży pożarnych, o których mowa w art. 19 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, którzy ukończyli 65 lat w przypadku mężczyzn i 60 lat w przypadku kobiet, oraz przez co najmniej 25 lat brali bezpośredni udział w działaniach ratowniczych, przysługuje świadczenie ratownicze, o którym mowa w art. 16.
2. Osobom, które ukończyły 65 lat w przypadku mężczyzn i 60 lat w przypadku kobiet, oraz przez co najmniej 25 lat spełnił łącznie następujące warunki:

1)    brały udział w działaniach ratowniczych;

2)    były ratownikami OSP;

– przysługuje świadczenie ratownicze, o którym mowa w art. 16.

3. Potwierdzeniem bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych, jest:

1)    od 1 stycznia 2012 r. – dokumentacja prowadzona przez Państwową Straż Pożarną;

2)    do 31 grudnia 2011 r. – pisemne oświadczenie trzech świadków.

4. Świadkiem nie może być:

1) małżonek, rodzeństwo, wstępny, zstępny lub powinowaty do drugiego stopnia wnioskodawcy;

2)  osoba związana z wnioskodawcą tytułem przysposobienia, opieki lub kurateli;

3) osoba pozostająca wobec wnioskodawcy w stosunku podrzędności służbowej;

4) skazana prawomocnym wyrokiem sądu za popełnione umyślnie przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe.

5. Co najmniej jednym ze świadków jest osoba, która pełniła funkcje publiczne lub była zatrudniona w urzędzie obsługującym organ administracji samorządowej, w okresie, który ma potwierdzić bezpośredni udział w działaniach ratowniczych wnioskodawcy.
6. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 3 pkt 2, podlega weryfikacji przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, co do jego wiarygodności, a następnie jest przekazywane do komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej w celu jego zatwierdzenia.
7. Oświadczenia składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
8. W celu weryfikacji oświadczenia organ może wezwać wnioskodawcę do przekazania dodatkowych dokumentów, wyznaczając termin nie krótszy niż 14 dni.
9. Organ może odmówić potwierdzenia w przypadku uznania, iż oświadczenia świadków lub przekazane dodatkowe dokumenty nie są obiektywne lub w nienależyty sposób potwierdzają fakt bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych wnioskodawcy.

Przepis ten potencjalnie pozwala zaliczyć okres udziału w działaniach ratowniczych w okresie poprzedzającym wejście w życie ustawy o OSP. Jednak należy pamiętać, że członkowie OSP, którzy do wejścia w życie ustawy nie będą mieli 25. letniego czasu udziału w działaniach ratowniczych, a po wejściu w życie ustawy o OSP nie znajdą się w OSP, które utworzą JRG OSP oraz nie będą ratownikami OSP, nie będą mieli szans na uzyskanie „świadczenia ratowniczego”.

1. Porównanie projektów.

Poniżej najważniejsze z punktu widzenia strażaków OSP różnice pomiędzy projektami. Projekty przewidują waloryzację świadczeń.

1. Porównanie projektów.

         Poniżej najważniejsze z punktu widzenia strażaków OSP różnice pomiędzy projektami. Projekty przewidują waloryzację świadczeń.

Kwestie do rozstrzygnięcia:

1. Dodatki emerytalne wg projektu:

  1.1 obywatelskiego (500 zł/mc po 25 latach) - 20 zł za każdy rok działań ratowniczych minimum 10 lat

  1.2 senacki (500 zł/mc po 25 latach) - 20 zł za każdy rok działań ratowniczych minimum 20 lat

  1.3 rządowy (200 zł/mc po 25 latach) - 1/14 płacy minimalnej  po 25 latach działań ratowniczych po osiągnięciu wieku emerytalnego

2. Finansowanie gotowości strażaków ochotników w krajowym systemie ratowniczym

  2.1 Strażak ochotnik pozostający w gotowości do działań otrzymuje miesięczny ryczałt pieniężny, finansowany z budżetu państwa np. 500 zł/miesiąc

  2.2 Strażak ochotnik pozostający w gotowości do działań otrzymuje ekwiwalent pieniężny, finansowany z budżetu państwa, za udział w akcjach i szkoleniach.

  2.3 Strażak ochotnik pozostający w gotowości do działań otrzymuje ekwiwalent pieniężny, finansowany z budżetu gminy, za udział w akcjach i szkoleniach.

3. Ekwiwalent pieniężny za udział w akcjach i szkoleniach:

  3.1 Ekwiwalent pieniężny nie wyższy niż 1/160 przeciętnego wynagrodzenia i nie niższy niż 1/160 minimalnego wynagrodzenia.

  3.2 Ekwiwalent pieniężny nie wyższy niż 1/160 przeciętnego wynagrodzenia.

  3.3 Ekwiwalent pieniężny bez zmian, nie wyższy niż 1/175 przeciętnego wynagrodzenia.

4. Kierowcy OSP

  4.1 Kierowców OSP w KSRG zatrudnia gmina i otrzymuje zwrot wynagrodzeń z budżetu państwa, w pozostałych OSP gmina może zatrudnić kierowców w ramach budżetu gminy.

  4.2 Kierowców OSP  gmina może zatrudnić w ramach budżetu gminy.

  4.3 Pozostawienie przepisów bez zmian (gmina może zatrudniać kierowców w ramach utrzymania gotowości bojowej OSP)

5. Strażacy PSP działający w OSP

 5.1 zachowują ważność badań lekarskich i szkoleń, wytm uprawnienia kierowców także wczasie działalności w OSP

 5.2 zachowują ważność badań lekarskich także wczasie działalności w OSP

 5.3 muszą dodatkowo przeprowadzić badania lekarskie i przejść szkolenia aby działać w OSP

6. Strażacy ochotnicy zatrudniający się w PSP

 6.1 zachowują ważność równoważnych badań lekarskich i szkoleń przy zatrudnianiu się w PSP

 6.2 zachowują ważność badań lekarskich przy zatrudnianiu się w PSP

 6.3 muszą przejść badania lekarskie i wszystkie szkolenia aby pracować w PSP

7. Zatrudnianie w PSP strażaków ochotników:

  7.1 Strażacy ochotnicy powinni mieć ustawowo zagwarantowane dodatkowe preferancje przy zatrudnianiu w PSP oraz przyjmowaniu do szkół pożarniczych szczegółowo określone w ustawie.

  7.2  Strażacy ochotnicy powinni mieć ustawowo zagwarantowane dodatkowe preferancje przy zatrudnianiu w PSP szczegółowo określone w ustawie.

  7.3 Pozostawić przepisy bez zmian.