1. Aktualny stan prawny

          Utworzenie ochotniczej straży pożarnej, które jest stowarzyszeniem wymaga spełnienia określonych warunków. Podstawowymi aktami prawnymi, na których opiera się istnienie OSP jest ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach oraz ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

          Istota stowarzyszenia została zawarta w art. 2 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, który stanowi, że stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich członków.

          Z art. 2 wynika, iż ustawodawca pozostawił w rękach twórców dużą swobodę w ustalaniu kształtu tworzonego stowarzyszenia. W związku z dużą dowolnością przy tworzeniu stowarzyszenia należy pamiętać, iż OSP są wyjątkowymi stowarzyszeniami. Względem OSP zastosowanie, znajduje ustawa o ochronie przeciwpożarowej, która wyznacza pewne ograniczenia odnoszące się do OSP, jej członków itp.

          Przy tworzeniu statutu zawsze należy sprawdzać zgodność jego postanowień z ustawą prawo o stowarzyszeniach oraz ustawy o ochronie przeciwpożarowej.

          Statut stowarzyszenia jest podstawowym aktem wewnętrznym wyznaczającym zdolność prawną stowarzyszenia. Statut jest więc umową, do której przystępują dalsi członkowie stowarzyszenia. W zakresie działalności bezpośrednio niezwiązanej z działalnością prowadzoną przez OSP jako jednostki ochrony przeciwpożarowej OSP ma pełną swobodę w podejmowaniu działalności, jak np. prowadzenie orkiestr, MDP, dziecięcych drużyn pożarniczych, organizowanie wyjazdów, zaangażowanie w dzialalność charytatywną.

1. Propozycje zawarte w projekcie ustawy o ochotniczej straży pożarnej.

          W ustawie o ochronie przeciwpożarowej zadania OSP wymienione zostały przykładowo. Statuty OSP mogą dowolnie je rozszerzać.

Projekt ustawy o OSP zadania spoza sfery działalności jednostki ochrony przeciwpożarowej zawiera w katalogu zamkniętym (art. 3), co praktycznie uniemożliwia ich rozbudowanie. Katalog ten obejmuje:

1) organizowanie przedsięwzięć służących krzewieniu sportu i kultury fizycznej pozwalających na rozwinięcie sprawności;

2) organizowanie przedsięwzięć oświatowo-kulturalnych propagujących wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

3) upowszechnianie i wspieranie formy współdziałania między lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

4) propagowanie zasad udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wyniku pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, o którym mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.  o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 961 i 1610);

5) udzielanie pomocy humanitarnej, w tym pomocy socjalnej;

6) powoływanie młodzieżowej drużyny pożarniczej;

7) integrowanie społeczności lokalnej.

          Brak tu miejsca m.in. na dziecięce drużyny pożarnicze, orkiestry.

Zagadnienia do rozstrzygnięcia:

1. Zakres działalności społecznej OSP
   • Zakres działania swobodnie kształtowany przez OSP (katalog otwarty) w zgodzie z ustawami, statutem i uchwałami OSP
   • Zakres działania kształtowany przez OSP i uzgadniany z PSP (katalog otwarty)
   • Zakres działania OSP dozwolony tylko w zakresie określonym w ustawie (katalog zamknięty)

2. Praca z młodzieżą:
   • OSP może pracować z dziećmi i młodzieżą (bez ograniczeń wiekowych) w rożnych formach w oparciu o statut, uchwały i regulaminy.
   • OSP może pracować tylko z młodzieżą od 12 do 18 roku życia.
   • OSP może pracować tylko z młodzieżą od 12 do 18 roku życia oraz tylko w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

3. Na organizację imprezy przez ochotniczą straż pożarną poza nieruchomością pozostającą w jej posiadaniu:
   • nie powinno być wymagane specjalne zezwolenie organu gminy (poza ograniczeniami wynikającymi z innych obowiązujących przepisów, np. dot. imprez masowych)
   • powinna być wymagana zgoda właściciela nieruchomości, na której będzie się odbywała
   • każdorazowo zgodę powinien wydawać wójt (burmistrz, prezydent miasta)

4. Działalność OSP w obszarze kultury:
   • OSP może prowadzić działalność bez ograniczeń w zakresie kultury - orkiestry, zespoły artystyczne i wszelkie inne formy aktywności kulturalnej.
   • OSP może - organizować przedsięwzięcia oświatowo-kulturalne propagujące wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej
   • Do zadań OSP należy (OSP musi) - organizowanie przedsięwzięć oświatowo-kulturalnych propagujących wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej

5. Uroczystości religijne
   • OSP i strażacy OSP mogą uczestniczyć w uroczystościach religijnych bez ograniczeń, zgodnie ze zwyczajami i tradycją.
   • OSP i strażacy OSP mogą uczestniczyć w uroczystościach religijnych tylko z okazji świąt państwowych.
   • Ustawa nie przewiduje możliwości udziału OSP w uroczystościach religijnych (katalog dopuszczalnych aktywności OSP jest zamknięty)

6. Wykorzystanie mienia na działalność kulturalną:
   • OSP może swobodnie wykorzystywać wszystkie składniki mienia a z pożytków z tego tytułu może także finansować działania w zakresie kultury
   • OSP może za zgodą gminy wykorzystywać składniki mienia a z pożytków z tego tytułu może także finansować działania w zakresie kultury
   • OSP musi przeznaczyć wyłącznie na rzecz JRG OSP wszelkie pożytki z majątku

7. Młodzieżowa drużyna pożarnicza
   • OSP może utworzyć dziecięcą lub młodzieżową drużynę pożarniczą
   • OSP może utworzyć młodzieżową drużynę pożarniczą
   • OSP musi utworzyć młodzieżową drużynę pożarniczą

8. Katalog zadań ochotniczej straż pożarnej powinien być:
   • otwarty, z zastrzeżeniem wskazania na poziomie ustawowym zadań priorytetowych (przykładowych)
   • otwarty, bez określania na poziomie ustawowym zadań priorytetowych (przykładowych)
   • zamknięty, ze wskazaniem w ustawie jednych dopuszczalnych zadań.

9. Rozwój działalności kulturalnej, sportowej i edukacyjno-wychowawczej, kronikarskiej i naukowej
   • Czy jesteś za poszerzaniem dotychczasowych form  aktywności  szeroko korzystając z możliwości prawno-finansowych krajowych i zagranicznych a zwłaszcza Unii Europejskiej
   • System aktualny pozostawić bez zmian
   • OSP działa w oparciu o zamknięty katalog form aktywności narzuconych proponowaną ustawą.

Zachęcamy do wypełnienia ankiety podsumowującej spotkanie z 13 maja 2021.Link do ankiety podsumowującej dzisiejsze spotkanie: https://forms.gle/pfc7AspTMVkZHYyN6