Historia powstania OSP Myślenice Dolne Przedmieście

Bardzo duży wkład w rozwój najpierw Dolnej Wsi a potem Dolnego-Przedmieścia wniosła Ochotnicza Straż Pożarna, powstała w roku 1887. Oryginał dokumentu z jej założenia znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie. Jej pierwszą siedziba był stary drewniany spichlerz, który przetrwał do naszych czasów i stoi obecnie przy ulicy Kazimierza Wielkiego pod numerem 103. Znajdowała się w nim szopa na sprzęt przeciwpożarowy  oraz pomieszczenie ,w którym organizowano potańcówki.

W roku 1891 zwrócono się do miejscowej szkoły o udostępnienie Sali na zebrania strażackie, ale otrzymano odpowiedź odmowną. Zachowało się unikalne zdjęcie z roku 1899 zrobione na tle południowej pierzei myślenickiego Rynku po pożarze u Ignacego Gorączki. Tuż obok sikawki ciągnionej przez konie do Franciszka Szlagi należące stoją następujący umundurowani druhowie z Ochotniczej Straży Pożarnej na Dolnej Wsi: Naczelnik Leonard Klebert,  jego Zastępca i zarazem Komendant I Oddziału Szymski Jan, Komendant II Oddziału Michał Poradzisz, Komendant III Oddziału Franciszek Kulig, podoficer i zarazem wójt Jan Batko, podoficer Andrzej Per, trębacz Michał Szymski oraz członkowie: Franciszek Cichoń, Jan Kudas, Józef Litwa, Jan Ścisłowicz, Franciszek Hodurek, Józef Kudas, Józef Kudas II, Jan Nalepa, Jędrzej Szlaga, Ludwik Szklarz. Nie zachowały się niestety dokumenty obrazujące działalność dolnowiejskiej straży u schyłku panowania w Galicji Austriaków i początkach odrodzonego państwa polskiego. Według przekazów ustnych czas ten upłynął na różnego rodzaju akcjach ratowniczych i obronnych, na doskonaleniu wyszkolenia i sprzętu oraz staraniu o przeniesieniu strażnicy do większych pomieszczeń. Możliwość taka zaistniała po wybudowaniu na Dolnej Wsi murowanej tym razem szkoły w roku 1916. Stara po wyprowadzeniu z niej Marii Biedrawa już po zakończeniu I wojny światowej oddano strażakom w użytkowanie. Zrobili oni co mogli, aby obiekt ten dostosować do swoich celów. Nie na wiele się to jednak zdało, gdyż był on zbyt sędziwy w latach i nadawał się tylko do rozbórki. Z inicjatywy Zarządu za prezesury Kazimierza Cyrka i komendantury Franciszka Czernego po wielu przygotowaniach poświęcono kamień węgielny pod budowę nowej strażnicy, która miał stanąć na miejscu wyburzonej szkoły. Jego wmurowanie bardzo uroczyste i okazałe nastąpiło w roku 1930 w stu lecie Powstania Listopadowego. W zachowanym z tego okresu dokumencie czytamy między innymi: My Prezes, Wiceprezes, Komendanci oraz Komitet budowy domu Ochotniczej Straży Pożarnej na Dolnym Przedmieściu w Myślenicach województwo krakowskie, Wszem i wobec i Potomny naszym wiadomym czynimy, że budynek ten powstanie z funduszy uzyskanych w drodze dobrowolnych składek a szczególności dzięki gorliwym staraniom ówczesnego Prezydium i chojnej ofiarności tutejszych i okolicznych Mieszkańców a przeznaczony na strażnicę, służyć ma zarazem jako Dom Ludowy do użytku i zgromadzeń wymienionych Towarzystwa i jego pokrewnym organizacjom- na wieczną Chwałę Bożą i stały pożytek Obecnych Obywateli oraz ich przyszłych pokoleń. W okresie budowania nowej , drewnianej strażnicy w Myślenicach na Dolnym Przedmieściu dożywotnim honorowym Prezesem tutejszej straży był książe Kazimierz Lubomirski a jego zastępcą Henryk Klebert. Prezesem Franciszek Ruczyński, Wiceprezesem  i zarazem Sekretarzem Kazimierz Cyrek, Naczelnikiem Franciszek Czerny, Zastępcą Naczelnika Walenty Litwa, Gospodarzem Wojciech Sekuła a członkami Zarządu: Jakób Opydo Wojciech Opydo, Józef Święch, Stanisław Mistarz. Strażacy czynni: Antoni Czerny, Franciszek Czerny, Franciszek Fąfara, Władysław Fąfara, Franciszek Hodurek, Władysław Gruchacz, Jan Kasprzycki, Filip Kudas, Władysław Kutrzeba, Franciszek Leśniak, Józef Litwa, Walenty Litwa, Stanisław Mistarz, Jakób Opydo, Józef Opydo, Wojciech Opydo, Jakób Pietrzyk, Wojciech Sekuła, Michał Szymski, Józef Wilk, Józef Wnęk, Piotr Wójcik, Tomasz Wójtowicz i Joachim Wydra – razem 24 osoby. Komitet budowy: Józef Święch Przewodniczący oraz Członkowie Kazimierz Cyrek, Józef Cyrek, Jakób Opydo, Wojciech Sekuła, Joachim Wydra i Franciszek Fąfara. Wznoszenie strażnicy trwało dosyć długo, gdyż oddano ją do użytku dopiero w roku 1937.

Od razu rozpoczęło się w niej intensywne życie strażackie, którym kierował Komendant Jan Sroka oraz działalność kulturalna prowadzona przez Mieczysława Bicza. Zachowało się z tego okresu zdjęcia na którym oprócz strażaków w mundurach i rogatywkach widać  także dziewczęta i chłopców ubranych w stroje regionalne. Wynika z tego dobitnie, że tutejsza straż nie tylko ogniem w okresie międzywojennym się zajmowała, ale pielęgnowała również rodzime tradycje i obyczaje. Po zajęciu Myślenic przez Niemców w roku 1939 zaprzestano na parę miesięcy statutowej działalności, którą wznowiono w mocno okrojonym zakresie w roku 1940.

Polegała ona głównie na pełnieniu tzw. wart pożarowych w siedzibie OSP Myślenice Śródmieście. Budynek dolno wiejskiej strażnicy uległ poważnej dewastacji w czasie walk frontowych 1945 roku i trzeba było przeprowadzić w niej generalny remont pomieszczeń. Stało się to w roku 1946 przy dużym zaangażowaniu samych strażaków jak i społeczeństwa Dolnego Przedmieścia. W tym samym mniej więcej czasie zakupiono wóz konny przystosowując go do celów pożarniczych oraz pierwszą w dziejach Jednostki mechaniczną motopompę marki DKW o wydajności 800 l/min. Odnowiły się przetrzebione II  wojną światową szeregi strażackie. Szyto nowe mundury i czapki, kupiono hełmy, pasy i toporki. Kreślono i realizowano ambitniejsze niż dawniej zadania bojowe i społeczne. Funkcję Komendanta OSP Myślenice Dolne Przedmieście pełnił nadal Jan Sroka aż do lat sześćdziesiątych. Po nim nastał Stanisław Poradzisz a od roku 1977 Tadeusz Góralik. Prezesem do 1956 był Franciszek Sroka a następnie nie przerwanie Kazimierz Nalepa. Mieli oni silne poparcie w pozostałych członkach Zarządu, jak również szerokiej braci strażackiej, nieustannie podnosząc na wyższy poziom swoje umiejętności bojowe i dysponując coraz bardziej nowoczesnym sprzętem. Nieustannie remontowano strażnicę a w roku 1951 wybudowano przy niej wysoką wieżę służącą do obserwacji, ćwiczeń i suszenia węży.

Dolnowiejska strażnica po II wojnie światowej była przez pewien czas punktem skupu mleka i salą ćwiczeń w której przyszłe pracownice myślenickiej Vistuli uczyły się zawodu krawieckiego. Główny jednak ciężar jej utrzymania spoczywał przez cały czas na barkach strażaków. Trzeba się więc było starać nieustannie o fundusze. Dla ich pozyskania organizowano między innymi zbiórki uliczne do puszek i chodzono po domach z kalendarzami. Wśród indywidualnych ofiarodawców pieniędzy na dolno wiejską straż znaleźli się również rodacy ze Stanów Zjednoczonych a zwłaszcza działającego tam Klubu Myślenickiego. Pierwszy sztandar ufundowano w roku 1947 a drugi 1984.

Duszą organizowanych na strażnicy Jasełek i przedstawień teatralnych była Zofia Zawrzykraj. Zespoły muzyczne prowadzili panowie: Ponurski i Brzeziński. W grupach regionalnych i ludowych tańczyli przez długie lata jako krakowiacy: Wilk Kazimiera, Piwowarski Kazimierz, Sroka Barbara, Trzyński Władysław, Jawor Teresa, Horabik Marian, Łapa Stanisław, Kudas Władysław a jako cyganie Woźniak Anna, Szymski Michał, Szymska Rozalia, Kudas Władysław.

Straż dolno wiejska ustawicznie się unowocześniała. Do historii przeszły konie Franciszka Marca a zwłaszcza Jana Wilka uczulone na syrenę alarmową. Zastąpiły je po prostu konie mechaniczne. Coraz częściej obsługiwali je ludzie młodzi.

Jak więc z powyższego wynika mocno uspołecznione życie strażackie na Dolnym Przedmieściu toczyło się na pełnych obrotach i mała drewniana strażnica, która jak już zaznaczono pełniła także inne funkcje zrobiła się za ciasna. Nadszedł czas, aby wybudować nową tym razem już murowaną o odpowiedniej kubaturze, zdolną zaspokoić na długie lata wzrastające z każdym rokiem aspiracje tutejszych strażaków. Starania o zrealizowanie tych marzeń trwały około 20 lat i zostały wreszcie urzeczywistnione w roku1982 przyznaniem lokalizacji i wydaniem zezwolenia na budowę na parceli tuż obok starej drewnianej strażnicy. W lipcu 1982 roku powołano komitet budowy Domu Strażaka w Myślenicach na Dolnym Przedmieściu w następującym składzie osobowym: Osiński Tomasz przewodniczący, twórca projektu strażnicy, Łapa Edward zastępca, Nalepa Stanisław koordynator, Sawicki Marian magazynier, Bobowski Czesław skarbnik, Pitak Irena ksiegowa. Członkowie Prezydium Góralik Tadeusz, Lech Jan, Nalepa Kazimierz. Członkowie komitetu budowy Szlachetka Andrzej, Mistarz Aleksandra, Wnęk Maria, Kulig Marian, Hudaszek Józef, Szymski Józef, Szymski Stanisław, Szymski Władysław, Szymski Alojzy, Szlaga Andrzej, Biedrawa Władysław, Kudas Władysław, Szklarz Jan, Łętocha Jan, Wójtowicz Stanisław, Leśniewski Antoni, Fąfara Ryszard, Szklarz Władysław, Ścibor Józef, Mistarz Antoni, Maczałaba Teodor. Budowa ruszyła w sierpniu 1982 roku. W tym czasie skład Zarządu dolnowiejskiej  straży przedstawiał się następująco: Nalepa Kazimierz Prezes, Góralik Tadeusz Naczelnik, Lech Jan Zastępca, Szlachetka  Andrzej Skarbnik, Mistarz Antoni Gospodarz oraz członkowie Nalepa Stanisław, Ścibor Józef, Szklarz Władysław i Sawicki Marian. Komisja Rewizyjna: Przewodnicząca Pitak Irena, członkowie Maczałaba Teodor, Sawicki Antoni.

Do budowy Domu Strażaka włączyli się dosłownie wszyscy. Można bez przesady powiedzieć, że takiego entuzjazmu i wsparcia zarówno  w pieniądzach jak i robociźnie w historii Dolnego Przedmieścia jeszcze nie było. To taż nic dziwnego, że Dom Strażaka rósł po prostu w oczach a wykonywany przy nim czyn społeczny był nieustannie wspierany dotacjami władz lokalnych i wojewódzkich. Świadczyły również na jego budowę myślenickie zakłady pracy. Po około trzech latach oddano do użytku część bojową opisywanej inwestycji na specjalnej uroczystości w dniu 19 lipca1985 roku. Stara drewniana strażnica została oczywiście w międzyczasie wyburzona. Pozostała tylko po niej pamiątkowa kamienna tablica z roku 1930. Dosłownie nazajutrz po zakończeniu I etapu rozpoczęto etap II, mając na celu wykończenie całości.

II etap trwał krócej  OSP na Dolnym Przedmieściu w dniu 22 sierpnia 1987 roku Honorowym Prezesem tutejsze straży jest Nalepa Kazimierz. Prezesem Lech Jan, Naczelnikiem Góralik Tadeusz, jego zastępcą Sawicki Marian, Sekretarzem Wójcik Andrzej, Skarbnikiem Szlachetka Andrzej, Gospodarzem Ścibor Józef, Gospodarzem części bojowej Murzyn Aleksander, Kronikarzem Talaga Andrzej i Członkiem Sroka Tadeusz. Komisja Rewizyjna  Przewodniczący Maczałaba Teodor, Członkowie Pitak Irena i Sawicki Antoni.

Wykaz członków czynnych OSP Myślenice Dolne Przedmieście: Mistarz Antoni, Nalepa Stanisław, Lech Eugeniusz, Pustelnik Franciszek, Baran Stanisław, Szklarz Mieczysław, Łapa Zbigniew, Leśniak Józef, Szlaga Czesław, Talaga Zbigniew, Chrapek Kazimierz, Walas Stanisław, Rapacz Andrzej, Chrapek Tadeusz, Sawicki Mieczysław, Żak Ludwik, Gądek Leon, Opydo Jan, Szlaga Krzysztof, Szlaga Bogdan, Szlaga Wiesław, Szklarz Ryszard, Piwowarczyk Józef, Talaga Sławomir, Żądło Zbigniew, Pustelnik Eugeniusz, Pustelnik Antoni, Malina Antoni, Żak Jan, Sroka Andrzej, Sroka Marian, Nowak Stanisław, Cichoń Jan, Szlachetka Piotr, Kępa Kazimierz, Pasternak Grzegorz, Bieszczad Jarosław, ppor.Tajduś Jan, Szlachetka Andrzej, Szlachetka Andrzej junior, Bała Kazimierz, Gądek Eugeniusz, Kutrzeba Kazimierz, chor. Ślusarczyk Andrzej, Cichoń Józef, Ogrodny Krzysztof, Piwowarczyk Mieczysław, Szlachetka Stanisław. Członkowie honorowi: Lech Zofia, Serafin Anna, Serafin Józef, Sroka Franciszek i Mistarz Antoni.

Więcej na naszej stronie www.myslenicedolne.osp.org.pl

Opracował Jan T.